Ký hiệu van an toàn được sử dụng với chức năng thể hiện vị trí của thiết bị trong các bản vẽ, sơ đồ hệ thống, điều này giúp người sử dụng dễ dàng quan sát được quy mô đường ống cũng như thuận tiện hơn cho việc lắp đặt. Van an toàn trực tiếp, van an toàn gián tiếp, van an toàn thủy lực… đều sẽ có ký hiệu và ý nghĩa riêng, nắm được những thông tin này sẽ giúp bạn thuận tiện hơn trong việc sử dụng chúng.

Ý nghĩa của ký hiệu van an toàn

Như chúng ta đã biết, van an toàn là thiết bị khá thông dụng hiện nay trong các hệ thống đường ống, thực hiện chức năng bảo vệ an toàn cho các hệ thống này bằng cách tự động theo dõi và điều chỉnh áp suất luôn ở mức ổn định, tránh xảy ra hiện tượng quá tải áp dẫn đến các rủi ro không mong muốn.

Có nhiều loại van an toàn khác nhau như van an toàn trực tiếp, van an toàn gián tiếp, van an toàn thủy lực… Vì vậy, để thuận tiện cho việc lắp đặt, mỗi loại sẽ được thể hiện bằng một ký hiệu khác nhau trên bản vẽ kỹ thuật, điều này sẽ giúp người sử dụng dễ dàng phân biệt từng loại, quá trình lắp van cũng trở nên nhanh chóng, chính xác, ít xảy ra sai sót hơn.

Các ký hiệu này sẽ thể hiện vị trí, chủng loại và vai trò của van trong đường ống. Từ đó giúp người sử dụng dễ dàng kiểm soát trạng thái hoạt động của thiết bị, đặc biệt là trong các hệ thống chất lỏng, khí nén, hơi nóng… áp suất cao và có khả năng dẫn đến các nguy hiểm.

Nhờ các ký hiệu van này mà quá trình vệ sinh, bảo trì thiết bị cũng diễn ra thuận tiện hơn, đảm bảo an toàn hơn và tránh xảy ra các thao tác không chính xác. Qua đây ta thấy, ký hiệu van có vai trò khá quan trọng và ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng cũng như khả năng ứng dụng của thiết bị, vì vậy cần nắm rõ tiêu chí này để tối ưu hoạt động của thiết bị.

3 ký hiệu van an toàn thông dụng hiện nay

Như đã nói, có nhiều loại van an toàn khác nhau, mỗi loại sẽ được thể hiện bằng từng ký hiệu cụ thể trên bản vẽ, người sử dụng sẽ dựa vào đó mà thực hiện lắp đặt cũng như theo dõi trạng thái hoạt động của thiết bị dễ dàng. 3 ký hiệu thông dụng nhất cho dòng van này là:

Ký hiệu van an toàn trực tiếp

Van an toàn trực tiếp là dòng van an toàn được sử dụng phổ biến nhất hiện nay. Chúng có kết cấu và cơ chế vận hành khá đơn giản, hoạt động tự động thông qua sự tăng nhanh của áp suất hệ thống và vượt mức cho phép. Ở loại van này, áp suất dư thừa sẽ được trực tiếp thải ra ngoài hoặc trực tiếp đưa về nguồn mà không cần trải qua nhiều bước.

Trong bản vẽ kỹ thuật, van an toàn trực tiếp sẽ được ký hiệu khá đơn giản với dạng hình vuông, chữ P1 phía trên được dùng để thể hiện đầu vào của thiết bị, P2 phía dưới được dùng để ký hiệu cho đầu xả của van. 

Ký hiệu bản vẽ này được sử dụng vô cùng thông dụng hiện nay bởi van an toàn gián tiếp thường có thiết kế nhỏ gọn, đóng mở nhanh nhạy, hoạt động chính xác, thích hợp với nhiều dạng lưu chất nên được lắp đặt rộng rãi trong hầu hết các hệ thống đường ống công nghiệp và dân dụng.

Ký hiệu van an toàn gián tiếp

Van gián tiếp thường sẽ có thiết kế phức tạp hơn so với các dòng van trực tiếp. Kết cấu của van bao gồm hai phần là van chính và van phụ, kích thước của chúng thường khá to, cơ chế vận hành sẽ trải qua nhiều bước thông qua hai phần van này. Với thiết kế như trên, thiết bị này được sử dụng phổ biến trong các hệ thống có áp lực cao, thường là môi trường nước và thủy lực khác.

Bên ngoài thân van được thiết kế một bộ phận căn chỉnh áp suất định, nếu áp suất hệ thống tăng cao và vượt qua mức được quy định này, van chính sẽ tự động mở ra để xả bớt lượng lưu chất qua van phụ để ổn định hệ thống. Nếu áp suất vẫn tăng cao và không có dấu hiệu dừng lại, toàn bộ van sẽ được mở ra và lưu chất sẽ được đưa ra ngoài hoặc đưa trở về bể chứa cho đến khi môi trường bên trong đường ống bình ổn trở lại,

Trong bản vẽ kỹ thuật, van an toàn gián tiếp cũng được thể hiện bằng ký hiệu hình vuông to, chữ A phía trên hình vuông được dùng để ký hiệu cho đầu vào, chữ B phía dưới hình vuông được dùng để ký hiệu cho đầu xả. Toàn bộ phần thân van sẽ duy trì chức năng giảm áp lực, áp suất của hệ thống hiệu quả.

Ký hiệu van an toàn thủy lực

Van an toàn thủy lực là thiết bị được sử dụng để lắp đặt trong các hệ thống thủy lực, có chức năng kiểm soát và điều chỉnh áp suất trong các hệ thống này hiệu quả, bảo vệ đường ống không bị nổ vỡ trước tình trạng quá tải áp, bảo vệ hoạt động của máy bơm và các thiết bị khác đang được lắp đặt bên trong hệ thống.

Trong bản vẽ kỹ thuật, van cũng được ký hiệu thông qua một hình vuông, chúng được biểu thị với một chữ T lật ngược để thể hiện đường di chuyển theo chiều thẳng của lưu chất.

Ứng dụng của van an toàn

Để phù hợp với từng hệ thống sử dụng, van an toàn được thiết kế với đa dạng chất liệu như inox, gang, đồng, thép, nhựa… Kích thước dao động trong khoảng DN10 – DN300, kết nối vào hệ thống bằng nhiều hình thức như nối ren, mặt bích, hàn kín…

Với sự phong phú về chủng loại như thế, người tiêu dùng ngày càng có nhiều sự lựa chọn hơn khi có nhu cầu muốn một kiếm một thiết bị có thông số phù hợp với môi trường lưu chất mà mình đang sử dụng, kể cả những hệ thống có điều kiện khắc nghiệt. Van an toàn được ứng dụng linh hoạt trong nhiều hệ thống như:

• Hệ thống cấp thoát nước.
• Hệ thống chữa cháy.
• Hệ thống khí nén.
• Hệ thống xăng dầu.
• Hệ thống hóa chất.
• Hệ thống thủy lợi.
• Hệ thống thủy điện, nhiệt điện…
• Ngành chế biến thực phẩm.
• Ngành khai khoáng.
• Ngành cơ khí.
• Ngành luyện kim.
• Ngành đóng tàu.
• Ngành điện lạnh.

Những lưu ý khi sử dụng van an toàn

Sử dụng van đúng cách chính là một trong những tiêu chuẩn để đảm bảo thiết bị có thể sử dụng lâu dài và mang đến năng suất cao. Khi sử dụng sản phẩm này, bạn cần ghi nhớ một số lưu ý sau:

• Lựa chọn đúng chất liệu van: Mỗi loại vật liệu sẽ tương ứng với một môi trường cụ thể, vì vậy lựa chọn chất liệu phù hợp sẽ đảm bảo van có thể chịu được áp lực, nhiệt độ, tính ăn mòn và tính oxy hóa tương ứng với môi trường, từ đó giúp kéo dài tuổi thọ sử dụng, tiết kiệm được nhiều chi phí lắp đặt và bảo trì.
• Lựa chọn đúng kích thước van: Chọn đúng size sẽ đảm bảo quá trình lắp đặt diễn ra thuận tiện hơn, phù hợp với công suất và lưu lượng của đường ống, tránh xảy ra tình trạng rung lắc hay rò rỉ khi sử dụng, tránh xảy ra các sự cố nổ vỡ không mong muốn.
• Lắp đặt van đúng vị trí: Van an toàn thường được lắp đặt ở phía trên nắp capo, theo chiều thẳng đứng của lò xo, van thường đứng một mình và hoàn toàn không kèm theo bất kỳ một thiết bị nào khác ngay tại vị trí của chúng. 
• Duy trì điều kiện ổn định để van phát huy tối đa hiệu quả: Áp suất định mức được cài đặt phải được thiết lập ở mức cân bằng, phù hợp với khả năng chống chịu của hệ thống, không nên tạo ra sự chênh lệch quá lớn khiến khả năng hoạt động của van bị quá tải.
• Bảo trì van định kỳ, đúng quy trình: Cần thực hiện bảo dưỡng thiết bị từ 3 – 6 tháng/ lần để thực hiện vệ sinh van, lau chùi bụi bẩn, tra dầu bôi trơn vào các vị trí chuyển động cũng như phát hiện những hư hỏng tiềm ẩn bên trong để có biện pháp xử lý kịp thời, tránh xảy ra các sự cố đột ngột làm gián đoạn quá trình hoạt động của hệ thống.

Trên đây là những thông tin chi tiết về ký hiệu van an toàn trực tiếp, van an toàn gián tiếp cũng như ý nghĩa của chúng, hy vọng điều này có thể giúp bạn hiểu rõ hơn phần nào về ký hiệu này, từ đó vận dụng vào trong quá trình lắp đặt, sử dụng. Để biết thêm chi tiết về các thiết bị an toàn trên thị trường cũng như muốn tìm kiếm một doanh nghiệp phân phối chính hãng, chất lượng, mẫu mã đa dạng và giá cả cạnh tranh, hãy liên hệ ngay với An Phú Thành để được hỗ trợ sớm nhất.