Van bi tay gạt là một thiết bị điều tiết dòng chảy của lưu chất được vận hành bằng cách gạt tay. Vì cách sử dụng đơn giản, không yêu cầu nhiều chuyên môn nên thiết bị này đã trở thành một trong những loại van công nghiệp được ưa chuộng nhất trên thị trường hiện nay.

Van bi tay gạt là gì?

Van bi (Ball valve) là một loại van công nghiệp có hình dạng như một quả bi rỗng, được làm bằng kim loại hoặc nhựa được đục lỗ xuyên tâm, sử dụng góc quay bằng hoặc nhỏ hơn 90 độ để đóng, mở giúp điều tiết dòng chảy trong hệ thống. Trên thị trường có rất nhiều loại van bi khác nhau, tùy theo mục đích sử dụng mà có sự lựa chọn cho phù hợp.

Van bi tay gạt là một trong những loại van thông dụng nhất hiện nay bởi khả năng đóng mở nhanh chóng, dễ dàng. Loại van bi này có tính di động cao, có nhiệm vụ đóng, mở để ngăn chặn, cho phép và điều tiết dòng chảy của lưu chất đi qua van.

Van bi tay gạt có hình dạng chung là thân van hình quả bi ở phía dưới, để lộ đĩa van hình cánh bướm. Tay gạt có phần thân cố định ở phía trên, phần thân chuyển động ở phía dưới. Hai thanh này có khoảng cách khác nhau tùy theo từng loại thiết kế.

Khi bi xoay một góc 90 độ thì van sẽ mở hoặc đóng hoàn toàn tùy theo thiết kế của mỗi loại, điều này sẽ giúp hạn chế đến mức thấp nhất khả năng rò rỉ lưu chất do bị ăn mòn. So với các loại van khác, tay gạt có chức năng kiểm soát dòng chảy chính xác, nhanh chóng và hiệu quả hơn. 

Phương thức vận hành của loại van bi này cũng khá đơn giản, người dùng không cần phải tốn nhiều sức hoặc có chuyên môn cao. Khi hoạt động, bạn chỉ cần tác động một lực vừa đủ vào tay gạt là có thể vận hành được van.

Van bi tay gạt thường được làm bằng các vật liệu bền như inox, đồng, thép, gang, nhựa,… có khả năng chịu va đập tốt, hạn chế bị ăn mòn và tuổi thọ trung bình cao. Loại van này cũng rất dễ tháo rời để thuận tiện cho việc di chuyển và lắp đặt. Vì vậy thường được dùng ở những khu vực chật hẹp, khắc nghiệt,…

AN PHÚ THÀNH – CÔNG TY NHẬP KHẨU VÀ PHÂN PHỐI CÁC LOẠI VAN CÔNG NGHIỆP UY TÍN HƠN 15 NĂM
0986 504 114

Thông số kỹ thuật chung của van bi tay gạt

Mỗi loại van bi tay gạt sẽ có một thông số kỹ thuật riêng. Tuy nhiên, thông thường, chúng sẽ có các thông số chung dưới đây:

• Kích thước: Từ DN15 – DN200
• Chất liệu: Inox, đồng, nhựa, thép, gang,…
• Môi trường sử dụng: Dầu, khí, gas, nước
• Kiểu kết nối: Hàn kín, ren, lắp bích
• Nhiệt độ: Từ 0 – 250 độ C
• Áp lực cho phép: Từ PN16 – PN65
• Xuất xứ: Hàn Quốc, Trung Quốc, Đài Loan, Nhật Bản, Châu Âu

Cấu tạo của van bi tay gạt

Mỗi loại van bi tay gạt sẽ có thiết kế và mẫu mã khác nhau. Nhưng nhìn chung cấu tạo cơ bản của chúng cũng tương tự như các loại van bi khác với 5 bộ phận chính:

Thân van:

Thân van là bộ phận bên ngoài, có nhiệm vụ chứa đựng và bảo vệ các thành phần bên trong van, liên kết với các chi tiết khác để tạo thành một thân van hoàn chỉnh. 

Thân van bi tay gạt thường được chế tạo bằng inox, đồng, gang, nhựa,… với nhiều hình dạng như 1 mảnh, 2 mảnh, 3 mảnh. Van được liên kết với hệ thống bằng 2 kiểu mối nối chính là lắp ren và lắp bích.

Tay gạt:

Là bộ phận nằm ở phần trên cùng của van bi tay gạt và kết nối với thân van, thường được làm inox, thép,… Khi cần hoạt động, người sử dụng sẽ tác động một lực nhẹ lên tay gạt là hệ thống đã có thể vận hành một cách bình thường. 

Bên cạnh việc thực hiện bằng thủ công, tay gạt có thể được tách rời khỏi thân van để kết hợp với các phương thức vận hành khác như điều khiển bằng điện, điều khiển bằng khí nén.

Tay gạt kết nối với trục van bằng đai ốc, sau khi thực hiện hành động gạt tay sẽ xuất hiện một lực tác động lên trục van, trục van tác động đến bi van, làm van mở hoặc đóng, giúp ngăn chặn hoặc cho phép lưu chất đi qua van. Tay gạt thường có 2 kiểu: 

• Tay gạt kiểu chốt chặn: Định vị góc độ của bi đế giúp đóng hoặc mở van.
• Tay gạt kiểu 3 ngã: Dùng cho van bi 3 ngã, có thể hiển thị chiều dòng chảy.

Bi van:

Trên bi van sẽ được đục một lỗ xuyên tâm, được đặt ở bên trong thân van và kết nối với trục van, có nhiệm vụ cho phép, ngăn chặn hoặc điều tiết dòng chảy đi qua. Đường kính của lỗ khoét có thể bằng đường kính của ống (Full Port) hoặc nhỏ hơn đường kính của ống (Reduced Port).

Để bi có thể chuyện động thoải mái mà không bị rò rỉ lưu chất, bi sẽ được đính kèm với một chiếc vòng đệm có tác dụng làm kín, không cho lưu chất tràn ra ngoài.

Lỗ của bi được chia thành các dạng: Lỗ khoét thông nhau (áp dụng với van bi thường), lỗ khoét vuông góc với nhau (áp dụng với van bi ba ngã) và lỗ khoét dạng chữ V.

Trục van:

Nằm ở bên trong thân van, là bộ phận liên kết tay gạt với bi van. Khi tác động một lực vào tay gạt sẽ tạo ra momen xoắn tác động lên trục van, trục van tác động đến bi van, làm cho van mở hoặc đóng.

Truc van thường được làm bằng inox, gang, đồng, nhựa,… Tùy theo mỗi ứng dụng mà có sự lựa chọn cho phù hợp. Với những chất liệu làm bằng hợp kim chắc chắn không gỉ, trục van có thể làm việc được trong những môi trường khắc nghiệt, có áp suất và nhiệt độ cao, đặc biệt là khả năng chống ăn mòn tương đối tốt.

Gioăng làm kín:

Có nhiệm vụ tạo độ kín giữa thân van và bi van, có tác dụng đảm bảo cho lưu chất không bị rò rỉ ra bên ngoài hoặc từ mối nối ống với van khi khi van bi đang trong trạng thái đóng hoàn toàn.

Bộ phận này thường được làm bằng các loại vật liệu như PTFE, NBR,… Tùy theo điều kiện môi trường mà chúng ta có sự lựa chọn gioăng cho phù hợp.

Nguyên lý hoạt động của van bi tay gạt

Nguyên lý hoạt động của van bi tay gạt khá đơn giản. Phần tay gạt được dùng để điều khiển trục van. Khi người vận hành tác động một lực vào tay gạt, tay gạt sẽ tạo ra momen xoắn tác động đến trục van, trục van quay sẽ ảnh hưởng đến bi van. 

Bằng cách này, bi van sẽ quay một góc 90 độ quanh vòng tròn làm kín, cho đến khi lỗ bi van nằm trùng với dòng chảy của lưu chất thì khi đó van sẽ ở trong trạng thái mở, cho phép lưu chất đi qua van một cách dễ dàng mà không bị cản trở. 

Khi muốn đóng van, người vận hành sẽ gạt tay gạt theo chiều ngược lại, bi van sẽ quay một góc 90 độ cho đến khi nằm vuông góc với dòng chảy, ngăn chặn hoàn toàn dòng chảy đi qua van, làm van trở về trạng thái đóng. Có thể điều chỉnh độ mở khác nhau của bi van để thực hiện hành động điều tiết dòng chảy.

Phân loại van bi tay gạt

Trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại van bi tay gạt khác nhau, gây khó khăn trong việc phân biệt cho người sử dụng. Vì vậy, dựa theo một số tiêu chí riêng biệt, thiết bị này sẽ được phân chia theo từng loại dưới đây:

Phân loại dựa theo chất liệu

Dựa theo chất liệu, van bi tay gạt được chia thành 4 loại chính: Van bi inox, van bi đồng, van bi gang, van bi nhựa.

Van bi tay gạt inox

Thường được chế tạo từ inox 304 và inox 316, là một loại hợp kim tương đối bền, có khả năng làm việc trong những môi trường khắc nghiệt, có tính ăn mòn, oxy hóa, có áp suất và nhiệt độ cao. Do vậy, van bi inox được dùng nhiều trong bể bơi, nước biển, các hệ thống chế biến thực phẩm, hệ thống khí nóng, hóa chất, xăng, dầu, gas,….

Sản phẩm nổi bật: Van bi tay gạt tiêu chuẩn JIS | Hiệu APIRT

Van bi tay gạt đồng

Van bi đồng chiếm số lượng lớn nhất trong các dòng van bi hiện nay. Loại van này có kích thước không quá lớn, thường nhỏ hơn DN50. 

Đây là loại van có khả năng an toàn cao, chịu được nhiệt độ cao và độ bền tốt, nhưng khả năng chống ăn mòn tương đối thấp, được sử dụng chủ yếu cho các loại môi chất như nước, gas, khí,…

Sản phẩm nổi bật: Van bi đồng tay gạt nối ren ShinYi – BALT

Van bi tay gạt nhựa

Chất liệu nhựa khá được ưa chuộng và được sử dụng khá phổ biến vì có giá thành thấp hơn so với các loại van bi tay gạt chất liệu khác. 

Khả năng chịu nhiệt và áp suất thấp, chỉ dưới 60 độ C nhưng khả năng chống ăn mòn và oxy hóa tương đối tốt. Vì vậy loại van bi này thường được sử dụng trong các môi trường có tính ăn mòn như axit, dung dịch muối, dung môi hữu cơ. Ứng dụng rộng rãi trong lĩnh vực tưới tiêu, cấp thoát nước,…

Van bi tay gạt gang

Thường được làm bằng gang cầu, gang xám, gang dẻo,… có độ bền cơ học tốt, chịu được áp suất và nhiệt độ cao. Tuy nhiên, khả năng chống ăn mòn và oxy hóa tương đối thấp, dễ bị gỉ sét theo thời. Vì vậy, lớp bên ngoài của van gang thường được sơn một lớp epoxy để không bị bám bụi và oxy hóa. Loại van này thường được sử dụng trong môi trường nước sạch và hơi.

Phân loại dựa theo kiểu kết nối

Theo kiểu kết nối, van bi tay gạt được chia thành 3 loại chính: Mối nối hàn kín, mối nối ren và mối nối lắp bích.

Mối nối ren

Được kết nối với hệ thống bằng các khớp ren nên khâu lắp đặt khá đơn giản. Có thể được sử dụng trong nhiều môi trường khác nhau. Tuy nhiên, khả năng chịu áp lực thấp hơn nên chỉ được sử dụng nhiều ở các đường ống có kích thước nhỏ, thấp hơn DN50.

Mối nối lắp bích

Được kết nối với hệ thống bằng các mặt lắp bích. Có khả năng làm việc trong các môi trường khắc nghiệt và chịu được áp lực nên được sử dụng cho các hệ thống có kích thước ống vừa và lớn, từ DN40 trở lên.

Mặt bích tuân theo các tiêu chuẩn hiện nay như ANSI, JIS, BS, DIN,… Loại van này có khả năng làm kín tương đối tốt, hạn chế tình trạng rò rỉ trong quá trình vận hành.

Sản phẩm nổi bật: Van bi mặt bích (tay gạt, điều khiển điện, điều khiển khí nén) | Hiệu APIRT

Mối nối hàn kín

Là kiểu mối nối mà van sẽ được hàn kín vào vào trong hệ thống, điều này sẽ giúp van hoạt động chắc chắn hơn, không bị rò rỉ trong quá trình vận chuyển lưu chất. Thiết kế này thường được dùng cho các hệ thống có đường ống lớn, các kiểu mối nối khác không thể hoạt động ổn định. 

Tuy nhiên, kiểu hàn kín này sẽ gây khó khăn trong việc tháo lắp van để bảo dưỡng và sửa chữa.

Sản phẩm nổi bật: Van bi thép rèn tay gạt | Hiệu APIRT

Phân loại dựa theo thiết kế

Theo thiết kế, van bi tay gạt được chia thành 2 loại chính: Van bi tay gạt 2 ngã và van bi tay gạt 3 ngã.

Van bi 2 ngã

Là loại van có lỗ khoét thông nhau giữa hai đầu bi, khi mở tay gạt, bi van sẽ xoay một góc 90 độ cho đến khi lỗ bi nằm song song với hướng di chuyển của lưu chất, giúp lưu chất lưu thông dễ dàng từ đầu này đến đầu kia của hệ thống. Điều này giúp tốc độ của lưu chất không bị giảm trong quá trình đi qua van.

Van bi 3 ngã

Khi muốn chuyển hướng hoặc phân chia dòng chảy, việc sử dụng nhiều van bi sẽ gây khó khăn trong quá trình vận hành. Để khắc phục tình trạng này, người ta đã chế tạo ra van bi 3 ngã.

Khi lưu chất di chuyển qua van bi 3 ngã sẽ được chuyển hướng vào các nhánh khác nhau tùy theo nhu cầu của người vận hành. Điều này sẽ giúp hệ thống vận hành một cách đơn giản và hiệu quả hơn, tiết kiệm được nhiều chi phí khi lắp đặt, tiết kiệm được nhiều không gian. Loại van này thường được làm bằng các chất liệu như inox, đồng, nhựa,…

Phân loại dựa theo xuất xứ

Trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại van bi tay gạt được nhập khẩu từ nhiều nước trên thế giới với chất lượng cao. Những nước cung cấp van bi uy tín có thể kể đến như: Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc, Châu Âu,… 

Van được sản xuất trên quy trình và công nghệ hiện đại, đáp ứng nhu cầu sử dụng mọi lĩnh vực, mang đến trải nghiệm tốt nhất cho người tiêu dùng.

Ưu nhược điểm của van bi tay gạt

Van bi tay gạt xứng đáng là một lựa chọn tuyệt vời bởi những ưu điểm vượt trội mà nó mà đến, giúp quá trình sản xuất diễn ra dễ dàng và nhanh chóng hơn. Những ưu điểm có thể kể đến như:

• Khả năng ngăn chặn và lưu thông dòng chảy vô cùng hiệu quả, bên cạnh đó, khả năng điều tiết cũng vượt trội hơn hẳn các loại van bướm, van cổng.
• Do bi có một lỗ khoét gần bằng đường ống nên áp lực dòng chảy hoàn toàn không thay đổi khi qua van, tổn thất tốc độ dường như bằng không.
• Van bi tay gạt đa dạng về thiết kế, chất liệu, kích thước cũng như giá thành, tạo ra nhiều sự lựa chọn cho người sử dụng, tùy theo nhu cầu ứng dụng mà có sự lựa chọn cho phù hợp.
• Phương thức vận hành đơn giản, dễ dàng do van đóng mở một góc 90 độ nên rất thuận tiện trong hoạt động và phù hợp với các đường ống dân dụng.
• Thời gian đóng mở nhanh chóng, không tốn quá nhiều sức, không yêu cầu nhiều chuyên môn.
• Sử dụng được hầu hết với các kiểu mối nối như mối nối hàn, mối nối ren và mối nối lắp bích.
• Những vật liệu chế tạo có thể hoạt động ổn định trong điều kiện khắc nghiệt như có áp suất, nhiệt độ cao, trong môi trường dễ bị ăn mòn.
• Có cấu tạo đơn giản, kích thước nhỏ và trọng lượng nhẹ, dễ dàng di chuyển hoặc tháo lắp để bảo trì, thay thế linh kiện khi cần thiết.
• Không tạo ra nhiều tiếng ồn trong quá trình vận hành do cấu tạo bi chảy thẳng, không bị cản trở bởi đĩa van.
• Sử dụng được với nhiều loại lưu chất khác nhau khi lòng, khí, hơi, hóa chất,…
• Giá thành van bi tay gạt tương đối phù hợp và có nhiều sự lựa chọn.
• Nhập khẩu từ nhiều thương hiệu uy tín từ Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc, Đài loan, các nước châu Âu,… sản xuất trên dây chuyền công nghệ tiên tiến, hiện đại và chất lượng.

Bên cạnh những ưu điểm thì van bi tay gạt cũng có một số hạn chế nhỏ làm ảnh hưởng đến sự tiện lợi của van như:

• Kích thước tối đa của các hãng thường khá nhỏ, thấp hơn DN200. Vì vậy không phù hợp với những hệ thống lớn và đường ống có kích thước to.
• Phần tay gạt nhô ra có thể gây vướng trong quá trình lắp đặt.
• Thao tác vận hành thủ công bằng tay nên cần phải có người thực hiện, không thể điều khiển từ xa, cũng không thể lắp đặt ở những nơi trên cao hoặc khó với tới.
• Không thể sử dụng cho các loại lưu chất có nhiều tạp chất hoặc độ sệt như bùn, rác thải,…

Ứng dụng của van bi tay gạt

Với những ưu điểm vượt trội và phương thức vận hành đơn giản, van bi tay gạt đã và đang trở thành một trong những thiết bị hỗ trợ đắc lực trong nhiều lĩnh vực và được sử dụng hầu hết ở các hệ thống ống khác nhau. Những ứng dụng tuyệt vời của loại van này có thể kể đến như:

• Hệ thống đường ống nước sinh hoạt, hệ thống đường ống nước sạch, hệ thống đường ống nước thải, hệ thống phòng cháy chữa cháy,…
• Sử dụng trong hệ thống hơi nóng, hệ thống nén nhiệt, nơi có nhiệt độ và áp suất cao.
• Sử dụng trong các môi trường có tính chất ăn mòn, oxy hóa như axit, hóa chất, bazơ, nước mặn,…
• Các ứng dụng hóa chất trong ngành sản xuất giấy và có liên quan đến bột giấy.
• Hệ thống cấp thoát nước cho các công ty, công trình.
• Hệ thống dẫn truyền khí trong nhà máy.
• Hệ thống dẫn nước cho các tòa nhà chung cư, cao tầng.
• Ứng dụng rộng rãi trong các nhà máy chế biến lương thực, thực phẩm, nước giải khát, sữa, rượu, bia,…

Lưu ý khi lựa chọn van bi tay gạt

Trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại van bi tay gạt khác nhau để phục vụ cho từng mục đích và môi trường sử dụng khác nhau. Vì vậy, trước khi lựa chọn van bi tay gạt, cần tuân thủ một số lưu ý dưới đây để mang đến chất lượng và hiệu quả tốt nhất:

• Tùy theo điều kiện môi trường và lưu chất cần vận chuyển mà có sự lựa chọn chất liệu cho phù hợp. Chẳng hạn như van inox thường dùng cho những nơi có điều kiện môi trường khắc nghiệt, có áp suất và nhiệt độ cao. Van nhựa được sử dụng ở những nơi có các chất gây ăn mòn. Các loại van khác như đồng, gang,… thì thường dùng cho các điều kiện bình thường hơn.
• Lựa chọn van theo áp lực định mức của hệ thống, chống chịu được những chấn động trong quá trình vận hành gây ra. Nếu khả năng chịu áp lực của van quá yếu sẽ dễ bị hư hỏng, rò rỉ, gây nổ hệ thống, tốn nhiều chi phí và thời gian sửa chữa thiết bị, thậm chí là gây nguy hiểm cho con người.
• Lựa chọn van bi theo nhiệt độ của môi trường. Nếu nhiệt độ quá cao thì nên thể sử dụng van bi tay gạt inox, thép để không bị ăn mòn trong quá trình vận chuyển, thời gian sử dụng cũng sẽ lâu dài hơn.
• Tùy theo kích thước mà có sự lựa chọn phù hợp. Mối nối ren thường dùng cho các loại ống có kích thước nhỏ dưới DN50. Mối nối lắp bích thì sử dụng cho các loại van lớn hơn để đảm bảo sự vững chắc trong lúc vận hành và không bị rò rỉ khi có rung lắc.
• Lựa van đúng với tiêu chuẩn ren và mặt bích của hệ thống, tránh trường hợp không khớp khi lắp đặt.
• Lựa kích thước van phù hợp với kích thước của đường ống, điều đó sẽ giúp van vận hành ổn định và dễ lắp đặt hơn.
• Mua van tại những cửa hàng uy tín để tránh mua phải hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng gây ảnh hưởng đến khả năng là, việc cũng như tuổi thọ của van.

Có thể thấy, van bi tay gạt đã đang trở thành một thiết bị công nghiệp không thể thiếu trong mọi lĩnh vực. Với cách vận hành đơn giản, giá thành hợp lý, thiết bị này giúp ngăn chặn, lưu thông và điều tiết lưu chất qua hệ thống một cách dễ dàng, giúp tiết kiệm được nhiều thời gian, công sức cho các hoạt động công nghiệp.

Nếu bạn muốn biết thêm thông tin về van bi tay gạt hoặc cần đặt hàng, hãy liên hệ ngay với chúng tôi theo hotline 02862681578 – 0986504114 để được tư vấn cụ thể nhất. An Phú Thành tự hào là một trong những nhà cung cấp các loại van công nghiệp chính hãng, uy tín nhất trên thị trường hiện nay. Chúng tôi có nhiều dòng van với đa dạng mẫu mã, chất lượng và nhập khẩu trực tiếp từ nước ngoài, mang đến trải nghiệm tốt nhất cho người tiêu dùng.